Кызматташтык жана диалог аркылуу Кыргызстандын тоолуу райондорунда саламаттыкты сактоону чыңдоо

Иш-чарага Кыргыз Республикасынын Президентинин Тоолуу региондорду өнүктүрүү боюнча иш-аракеттердин беш жылдыгын ишке ашыруу боюнча атайын өкүлү, БУУнун Кыргыз Республикасындагы Туруктуу координатору, Президенттин аймактардагы ыйгарым укуктуу өкүлдөрү, өнүктүрүү боюнча өнөктөштөр, чет элдик элчиликтер жана ар түрдүү министрликтер жана ведомстволор катышышты. 

2022-жылы Кыргыз Республикасынын Президенти Садыр Жапаров Бириккен Улуттар Уюмунун Башкы Ассамблеясы тарабынан «Тоолорду туруктуу өнүктүрүү» резолюциясын кабыл алуу демилгесин көтөргөн. Резолюция 2023-жылдан 2027-жылга чейин «Тоолуу аймактарды өнүктүрүүнүн беш жылдык аракетин» талап кылат, анда климаттын өзгөрүшүнө, азык-түлүк коопсуздугунун жоктугуна, өзгөчө кырдаалдарга жана жакырчылыкка байланыштуу тоолуу жамааттар дуушар болгон ден-соолукка байланыштуу көйгөйлөрдү баса белгилейт.

Өлкөнүн аймагынын 90 пайызы 3 000 метрден ашык бийиктикте жайгашкандыктан, Кыргызстанда бийик тоолуу аймактардагы өпкө гипертониясы жана абдоминалдык семирүү сыяктуу ден соолукка байланыштуу көйгөйлөр көп кездешет. Бирок кыйынчылыктар бул шарттардын чегинен да ашып кетет. Саламаттыкты сактоо тутумунун ишиндеги теңсиздиктер, таза сууга жетүү жана санитария жана ден соолуктун башка социалдык детерминанттары айылдарда жана алыскы тоолуу аймактарда ден соолуктун теңсиздигине салым кошууда.

Бул маселелерди чечүү үчүн «Кыргыз Республикасынын тоолуу аймактарында саламаттыкты сактоону өнүктүрүү» күн тартибинде  Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн, ДССУнун жана тоо темалары менен алектенген башка эл аралык уюмдардын ортосундагы кызматташуунун негизги багыты болуп калды. Бул багыттагы биринчи кадам катары Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлиги менен ДССУ негизги кызыкдар тараптарды эки күндүк диалогго чогултту.

Иш-чара «Кыргыз Республикасынын тоолуу аймактарында саламаттыкты сактоону өнүктүрүү» ден соолукту чыңдоо концепциясын кеңейтип, тоолуу райондордо жашагандардын ден соолугуна жана бакубаттуулугуна комплекстүү жана секторлор аралык адамдарга багытталган мамиленин маанилүүлүгүн көрсөтүүгө умтулган. Бул аймактарда жашаган жамааттардын ден соолугуна таасирин тийгизген теңсиздикти жоюу үчүн секторлор аралык кызматташуунун зарылдыгы да баса белгиленди, мында биринчи медициналык жардамга, коомчулуктун катышуусуна, коомчулуктун катышуусуна жана жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын өнүгүү демилгелеринин ролуна көңүл бурулду.

Катышуучулар улуттук жана аймактык деңгээлдеги келечектеги кызматташтыктын бирдиктүү күн тартибин жана конкреттүү кадамдарын иштеп чыгуу аракетинде өз тажрыйбалары жана идеялары менен бөлүшүштү.