Кыргызстандагы Бириккен Улуттар Уюмунун Туруктуу координатору Антье Граве айымдын Улуттук ыктыярдуу баяндама (УЫБ) боюнча семинардагы сөзү 2025-жылдын 09 сентябры

Сиздерди ушул Улуттук семинарда тосуп алуу жана Кыргызстандагы БУУ системасынын атынан сөз сүйлөө мен үчүн чоң урмат жана кубаныч. Бүгүнкү жолугушуунун максаты, Министр мырза белгилеп өткөндөй, 2030-жылга чейинки Улуттук өнүгүү программасынын Иш-чаралар планын өркүндөтүү боюнча терең жана практикалык талкуу жүргүзүү болуп саналат. Ошондуктан, Министрдин сөзүн колдоп, баарыбызды бүгүн өз адистигибизди жана тажрыйбабызды кошууга чакырам, анткени бул Иш-чаралар планы жакынкы күндөрү Министрлер Кабинетинин Төрагасына сунушталат.

БУУ системасы үчүн Кыргыз Өкмөтүнө Экинчи Улуттук ыктыярдуу баяндаманын (УЫБ) жыйынтыктарын жана сунуштарын талдоодо колдоо көрсөтүү - өзгөчө сыймык. Бул процесске таанышы аздар үчүн: УЫБ эки ай мурун Нью-Йоркто өткөн Жогорку деңгээлдеги саясий форумда Министр Сыдыков жана анын делегациясы тарабынан сунушталган. Делегациянын курамына жарандык коомдун өкүлдөрү, Жогорку Кеңештин депутаты жана башкалар кирген. Бул баяндама Кыргыз Республикасындагы Туруктуу өнүгүү максаттары (ТӨМ) боюнча прогрессти ачык талдоону сунуштап, жетишкендиктерди да, көйгөйлөрдү да белгилеп, 16 ТӨМ боюнча практикалык саясаттык сунуштарды камтыган.

Максат - Улуттук өнүгүү программасы 2030 даярдалып жаткан учурда УЫБнын жыйынтыктары ПРООНдун флагмандык Адам өнүгүүсү боюнча доклады жана АБР менен Дүйнөлүк банктын изилдөөлөрү сыяктуу башка маанилүү изилдөөлөр менен чогуу каралышы болчу. Ошондуктан АБРдин биз менен бул семинарды биргеликте өткөрүп жатканы мени өзгөчө кубандырат.

УЫБнын өзгөчөлүгү - социалдык көрсөткүчтөргө басым жасоо. Бүгүнкү талкууларда жана алдыдагы эки күндүк иш-чарада министрликтер аралык мекемелер Улуттук өнүгүү программасынын 2030-жылга чейинки Иш-чаралар планын акыркы даярдоо маалында ушул жыйынтыктарга таянары - эң чоң салым.

БУУ системасы үчүн "Эч кимди артта калтырбоо" принциптеринин кантип ишке ашарын көрүү абдан маанилүү. Кедейчиликти азайтуу борбордук орунда калышы керек - социалдык коргоо саясатынын комплекстүү чаралары жана адам капиталына инвестициялар аркылуу. Ошондой эле гендердик, региондор аралык жана киреше топторунун ортосундагы теңсиздикти жоюу зарыл. Климаттын өзгөрүшү бул тобокелдиктерди күчөтүп жатат жана туруктуулукка болгон умтулуш Улуттук өнүгүү программасына толук чагылдырылышы абзел. Муздардын эриши жана суу ресурстарына болгон басым өлкөнүн узак мөөнөттүү өнүгүү келечегин коркунучка салууда.

Өкмөттүн бул чакырыктарды чечүүгө болгон берилгендиги айкын көрүнүп турат - УЫБ процессинде да, Улуттук өнүгүү программасын 2030 кабыл алууда да. УӨП-2030ду Жалал-Абаддагы Эгемендүүлүк күнүнүн негизги темасы кылып тандоо жөн гана символикалык кадам эмес болчу, ал эң жогорку саясий деңгээлдеги берилгендикти көрсөттү.

Азыр даярдалып жаткан Улуттук өнүгүү программасынын 2030-жылга чейинки Иш-чаралар планы бул берилгендикти иш жүзүндө ишке ашырат. Бул жерде УЫБнын жана башка изилдөөлөрдүн жыйынтыктары саясатты, каржылоону жана программалык иштерди ишенимдүү далилдердин негизинде багыттай алат. Бул кедейчиликти кыскартууну, башкарууну чыңдоону, гендердик теңчиликти илгерилетүүнү жана жаштарды колдоону камтыйт.

Урматтуу катышуучулар, мен эки жагдайды белгилеп кетким келет.

Биринчиден, адилеттүүлүк. Өнүгүүдөгү прогресс бир гана экономикалык өсүш менен эмес, бардык топтордун жана региондордун жашоосун жакшырта алабы же жокпу - ошол менен өлчөнөт. Эч кимди артта калтырбоо - бул ийгиликтин негизги көрсөткүчү, ал эми социалдык коргоого жана адам капиталына инвестициялар - негизги шарт.

Экинчиден, өнөктөштүк. Улуттук өнүгүү программасынын 2030-жылга чейинки амбициялуу максаттарына жетүү үчүн Өкмөттүн, Жогорку Кеңештин, жарандык коомдун, академиянын, жеке сектордун жана эл аралык өнөктөрдүн биргелешкен күч-аракеттери талап кылынат. Ийгилик - биз канчалык деңгээлде улуттук өнүгүү приоритеттеринин айланасында биригип, чогуу иштей алаарыбызга жараша болот.

Урматтуу кесиптештер,

Келиңиздер, бүгүнкү семинарды Кыргызстан үчүн Улуттук өнүгүү программасынын 2030-жылга чейинки Иш-чаралар планын өркүндөтүүгө жана аны инклюзивдүү, туруктуу өнүгүүнү камсыз кылуучу күчтүү кыймылдаткычка айлантууга колдонолу. Бириккен Улуттар Уюмунун системасы бул багыттагы колдоосун саясаттык кеңештер, адистешкен техникалык жардам, каржылык мүмкүнчүлүктөр жана глобалдык милдеттенмелерди улуттук иш-аракеттерге натыйжалуу айландыруу аркылуу улантат.

Рахмат, жана бардыгыбызга абдан конструктивдүү жана жыйынтык берүүчү семинар болсун деп каалайм!